Ο ημίονος και η πραγματικότητα

Η ζωγραφική όσο και αν φαίνεται απίστευτο σε κάποιους έχει παίξει το παρελθόν το ρόλο που παίζουν σήμερα τα media. Ητοι, της διαχείρισης της πληροφορίες που σηματοδοτεί: άσκηση εξουσίας.


Καθώς δε η ζωγραφική εκτός του πρώτου επιπέδου ανάγνωσης από το συνειδητό, προσφέρεται και για άλλα επίπεδα ανάγνωσης από το ασυνείδητο, είναι φανερό ότι η επιρροή της ενδέχεται εκτείνεται σε μεγαλύτερο βάθος από την επιφανειακή επιρροή των εικόνων που υπάρχουν στις ειδήσεις και τις διαφημίσεις.

Σήμερα είναι αποδεκτό απ’ όλους ότι οι άνθρωποι που θέλουν να ασκούν εξουσία το πρώτο πράγμα που μαθαίνουν να διαχειρίζονται είναι η εικόνα τους. Στην συνέχεια έπεται η διαχείριση του λόγου τους.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που σε όλους τους αιώνες και όλες τις εποχές οι ζωγράφοι και λοιποί καλλιτέχνες ήταν επιχορηγούμενοι και παρακοιμώμενοι της εκάστοτε εξουσίας.

Ηταν αυτοί που φιλοτεχνούσαν την εικόνα της εκάστοτε εξουσίας και των ανθρώπων της τόσο προς τους υπηκόους ή αυτούς που διαχειρίζονταν τους υπηκόους.

Ηταν αυτοί που φιλοτεχνούσαν σε συνεργασία με τα ιερατεία κάθε κοινωνίας την εικόνα που έπρεπε να έχουν οι πιστοί για το θείο και τις διάφορες μορφές του.

Μετά την βιομηχανική επανάσταση όπως πολλά πράγματα οι τέχνη εκδημοκρατίστηκε. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνίες μέσω της ζωγραφικής και των καλλιτεχνών της προσπάθησαν να αυτοπροσδιορίσουν τα χαρακτηριστικά τους. Να εικονογραφήσουν τους φόβους και τις ελπίδες τους μέσα από τα πρόσωπα, τα σώματα και τα πράγματα.

Ο πίνακας του Ζακ Λουι Νταβιντ Ο Ναπολέων διασχίζει το πέρασμα του Αγίου Βερνάδρου στις Αλπεις, αφορά στην εικονογράφηση μιας εκστρατείας του μεγάλου στρατηλάτη για την οποία χρειάστηκε να διαβεί τις Αλπεις.
Αν και τις Αλπεις ο Ναπολέων τις διέβη πάνω σε ένα ταπεινό μουλάρι, συναχομένος για την ανάγκες της εξουσίας ο καλλιτέχνης διάλεξε να παρουσιάσει την παρακείμενη εκδοχή.

Περί πλούτου και πενίας

«Ο πλούτος, εξ άλλου, μας χρησιμεύει ως ευκαιρία μάλλον προς εκτέλεσιν έργων, παρά ως ελατήριον κομπορρημοσύνης.

Ούτε θεωρούμεν εντροπήν την ομολογίαν της πενίας, αλλά μεγαλυτέραν εντροπήν το να μη καταβάλλη κανείς κάθε προσπάθειαν δια να την διαφύγη.»

Από τον Επιτάφιο λόγο του Περικλή,( Θουκυδίδου Ιστορία- Μετάφραση Ελ. Βενιζέλος)

Για άλλους ο χρηματικός πλούτος μοιάζει με ένα παράθυρο που τους δίνει την ευκαιρία νάρθουν σε επαφή με το κόσμο, ενώ γι' άλλους με ένα τοίχο που τους κρύβει το κόσμο. Κατά την ταπεινή ενός χρηματιστηριακού συντάκτη δεν έχει σημασία τόσο ο χρηματικός πλούτος, όσο η αντίληψη που έχει καλλιεργήσει κάποιος γι' αυτόν.

Ο Αντρέ Κοστολάνι, μαθουσάλας των χρηματιστηριακών αγορών από το Παρίσι μέχρι τη Νέα Υόρκη και την Νέα Υόρκη μέχρι τη Φρανκφούρτη, είχε πει κάποτε ότι η σοβαρότερη επένδυση που μπορεί να κάνει κάποιος είναι στη μόρφωση των παιδιών του.

Το μόνο που θα μπορούσε κάποιος να συμπληρώσει κάποιος είναι: και εσαεί στην δική του μόρφωση. Όχι κατ' ανάγκη την ακαδημαϊκή, αλλά γενικότερη.

Νομίζω ότι η ζωή μοιάζει με το σχολείο στο οποίο άλλοι είτε πήγαιναν, είτε δεν πήγαιναν το ίδιο και το αυτό συνέβη:πέρασαν και έφυγαν. Άλλοι πήγαιναν για να πάρουν τους βαθμούς και το μόνο που πήραν ήταν οι βαθμοί και άλλοι κόλλησαν το "μικρόβιο" της γνώσης και δεν σταμάτησαν ποτέ να θέλουν να μαθαίνουν. Δεν σταμάτησαν να απολαμβάνουν να μαθαίνουν.

Ο σημερινός πίνακας ζωγραφικής, μια γυναίκα στο παράθυρο του Νταλί, ίσως είναι χρήσιμος για να μας θυμίζει το που ενδέχεται να κρύβεται ο πραγματικός πλούτος: Σε ένα παράθυρο που βλέπει στο κόσμο και κάποια πρόσωπα που θα τύχει να διασταυρωθούν μαζί μας στη ζωή, έστω και αν πλέον μας έχουν γυρίσει την πλάτη και έχουν απομακρυνθεί.

Η κραυγή

Ηρθα στο κόσμο φοβισμένος και έζησα σε διαρκή φόβο για τη ζωή και τους ανθρώπους» Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον ζωγράφο Εντβαρντ Μουνκ (1863-1944).

Ο Μούνκ ήταν ένα νορβηγός συμβολιστής ζωγράφος ο οποίος στο ευρύ κοινό είναι γνωστός για το έργο του « Η κραυγή». Η κατάθλιψη είναι το βασικό χαρακτηριστικό που διατρέχει ολόκληρο το έργο του ζωγράφου. Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε το έργο του θεωρήθηκε δουλειά ενός τρελού.

Η κατάθλιψη, ο πανικός ή η επιθυμία για κραυγές είναι τα συναισθήματα που κατακλύζουν τους επενδυτές κατά την διάρκεια των χρηματιστηριακών κρίσεων.

Υπό αυτή τη έννοια δεν θα ήταν άσχημο οι τελευταίοι να αποκτήσουν μια έστω γενική αίσθηση του έργου του μεγάλου ζωγράφου, προκειμένου να προσδιορίσουν ευκρινέστερα τις πηγές κάποιων λαθών στις άσχημες μέρες.

Οι ιδιότητες του χρήματος

Το ν' αποκτήσεις πολλά χρήματα είναι θράσος, να τα διαφυλάττεις είναι σοφία και να τα ξοδέψεις σωστά είναι τέχνη.H παραπάνω φράση ανήκει στον Μπ. Αβερμπαχ και για πολλούς μοιάζει απερίσκεπτη καθώς πιστεύουν ότι το θράσος από μόνο του είναι αρκετό για περιπλεύσει κάποιος την Αχερουσία της ζωής πριν διαβεί στις όχθες του Αχέροντα.

Τόσο η σοφία όσο και η τέχνη μοιάζουν περιττές για τους περισσότερους κυνηγούς του χρήματος και δη του εύκολου, όπως αρέσκεται να εμφανίζεται το χρηματιστηριακό. Για όσους θελήσουν να ψάξουν λίγο βαθύτερα θα διαπιστώσουν ότι τα πράγματα είναι αλληλένδετα και ότι η ενασχόληση με το χρηματιστήριο όπως και κυρίως με την ζωή εκτός από πλούτο σε μετρητό αξίζει για τον πλούτο σε εμπειρίες και αισθήματα που προσφέρει.

Η τέχνη, τα ταξίδια, τα βιβλία, οι θεσπέσιες μουσικές, οι φιλίες, οι σχέσεις, οι περιπέτειες που περικλείουν τα ρίσκα στην ζωή των ανθρώπων μοιάζουν κατ’ αναλογία, με τα χρηματιστηριακά κέρδη στην ζωή των κερδοσκόπων: άλλοτε και για άλλους έρχονται εύκολα και άλλοτε για άλλους δύσκολα. Το ζητούμενο και στις δυο περιπτώσεις δεν είναι μόνο του θράσος που χρειάζεται να τα αποκτήσει κάποιος, αλλά η σοφία να τα διατηρήσει και προπαντός η τέχνη να τα ξοδέψει σωστά.

Ο Νικητής Ερως είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του Καραβάτζιο, μια από τις σπουδαιότερες μορφές που πέρασαν στο κόσμο της ζωγραφικής. Οι λογιστές μπορεί να δουν σε αυτόν την αξία που κρέμεται στο καρτελάκι της τιμής.

Οι μέλλοντες νεκροί τον θάνατο πατήσαντα, οι γεροντοκόρες τον νυμφίο και ύπανδρες το πρίγκιπα εραστή και οι πολλοί τίποτα.Αν κάποιος χαρίσει μια δεύτερη πιο προσεκτική ματιά θα δει ένα παιδί με φτερά αετού να εξέρχεται νικητής, έχοντας ρίξει στα πόδια του όλα τα σύμβολα της ισχύος και της γνώσης: Ένα βασιλικό σκήπτρο με ένα στέμμα, μια πανοπλία, μουσικά και γεωμετρικά όργανα και μια υδρόγειο.

Όλα αυτά είναι υπό την κυριαρχία του. Τα χρήματα δεν κάνει καν το κόπο να τα εμφανίσει ο καλλιτέχνης και ας χορηγούσε τη τέχνη η οικογένεια Τζιουστινιάνι, που είχε αποκτήσει περιουσία από τραπεζικές εργασίες.

H μέθοδος Νταλί

H Μαντόνα των σωματιδίων μοιάζει με επίκληση του σουρεαλιστή ζωγράφου στη θεότητα της φυσικής σε μια εποχή που η ανθρωπότητα λίγα χρόνια πριν είχε καταφέρει να διαβεί το κατώφλι της πυρηνικής σχάσης με αξιοθρήνητο τρόπο.

Ο Νταλί κατηγορήθηκε από πολλούς για καπηλεία ακραίων απόψεων προκειμένου να κάνει μάρκετινγκ στο έργο του και τον ίδιο. Ότι άρπαξε τις θεωρίες για το ρόλο του ασυνείδητου στην τέχνη και σαν κολυμβήθρα του Σιλωάμ εκεί μέσα ξέπλυνε ιδιοτροπίες και καπρίτσια.

Ακόμη και αν δεχτεί κάποιος ότι έχει δίκιο η πολυπληθής κατηγορία των επικριτών, τα έργα του Νταλί, από το σύνολο των υπερρεαλιστών, είναι μεταξύ αυτών που κατάφεραν να διασπάσουν τους αποστειρωμένους κύκλους των φίλων της τέχνης και να συλλαβίσουν σκηνές από αθέατή τους πλευρά, στα μυαλά πολλών ανθρώπων.

Στα έργα του Νταλί ο προσεκτικός επενδυτής μπορεί να διακρίνει πολλές από της πηγές της κακοδαιμονίας και της ευδαιμονίας που διακρίνει στον ίδιο και άρα τους άλλους. Ο ψαγμένος επενδυτής και κερδοσκόπος μπορεί να εντρυφήσει σε «φαντάσματα» και τους «αγγέλους» που αφήνουν κεκρόπορτες να χάσκουν ανοιχτές.

Οι ανοιχτές ψυχές είναι ο συντομότερος δρόμος για τα ανοιχτά πορτοφόλια, όσων κάνουν τον εύκολο πλουτισμό καθημερινό ανερμάτιστο ευαγγέλιο.

Το παιγνίδι

«Συγγραφέας είναι εκείνος που κατ' αρχήν, ξέρει να βλέπει. Που αφιερώνει τον περισσότερο χρόνο του στην παρατήρηση και όχι στη γραφή. Εμένα το αγαπημένο μου παιχνίδι είναι να κοιτάω αγνώστους ανθρώπους και να φαντάζομαι ολόκληρες ζωές με βάση τα στοιχεία που μου δίνουν, καθώς περπατούν στο δρόμο».

Χρήστος Χωμενίδης

Αβάνα στις μέρες του Ιβαν

Ο τυφώνας Ιβαν το Σεπτέμβριο του 2004 πέρασε κοντά από την Αβάνα της Κούβας. Η πόλη τελούσε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παράθυρα και πόρτες το ξενοδοχείο Νασιονάλ καλύφθηκαν με νοβοπάν. Ο γύρος της Κούβας ακυρώθηκε και έπρεπε να μείνουμε 12 μέρες στην Αβάνα.

Ο Φιντέλ είναι στο κρατικό κανάλι της τηλεόρασης για πολλές ώρες και με άνεση βετεράνου μετεωρολόγου καθοδηγεί τους επιστήμονες στις προβλέψεις για την ακτίνα που θα καλύψει η δίνη του κυκλώνα.

Ενας τροπικός κότσυφας στέκεται για λίγο σε ένα κλαδί στον κήπο του Νασιονάλ. Ο κόσμος στο δρόμο συνεχίζει τη ζωή του σαν μην συμβαίνει και κάτι εξαιρετικό. Ό,τι ήταν να τους βρει του έχεις βρει λένε κάποιοι δεικτικά.

Δίπλα στο Νασιονάλ βρίσκεται το πιο φίνο μπαράκι της Καραϊβικής Il Gato Tuerto, (Ο τυφλός γάτος). Κάθε βράδυ διαφορετικό μουσικό γκρουπ, μαύρο ρούμι 15 χρόνων παλαιώσης και Κοχίμπα Εσπλένδιδος. Ο τυφώνας τελικά έκοψε δρόμο και πέρασε από μακριά χωρίς να αγγίξει την Αβάνα. «Φοβήθηκε τον Κάστρο", έλεγαν οι ντόπιοι περιπαικτικά.
Τελικά, το γύρο της Κούβας τον έκανα πέρυσι, υπό ομαλότερες συνθήκες. Σε πολλά σημεία όπως π.χ. το Βαραδέρο με τα μεγάλα ξενοδοχεία, έχεις τη αίσθηση ότι δεν είσαι Κούβα. Ούτε ρούμι, ούτε πούρα, ούτε καλή μουσική ούτε ατμόσφαιρα υπάρχει.











Όποιος πάει, αξίζει να μείνει Αβάνα, στο Νασιονάλ και ας είναι κάπως παλιά τα δωμάτια και δεν τον προτιμούν τα ελληνικά πρακτορεία. Και φυσικά να πάει Gato, όσα μπαράκια και αν ψάξαμε με της συζύγου αργά το βράδυ στο Gato γυρίζαμε.

http://www.youtube.com/watch?v=Gc6HFT_3zqQ

Eικόνα και Ευρώπη

"Οσοι ζουν από καιρό στην Ευρώπη έχουν κουραστεί. Εκείνοι που δεν ζουν σ' αυτήν, που ζουν αλλού, θέλουν να μπουν με κάθε τρόπο.

Θέλω, λοιπόν, να θέσω το ερώτημα: γιατί η Ευρώπη μου φαίνεται τόσο "ιερή" όταν τη βλέπω από μακριά; Και γιατί μου φαίνεται τόσο χυδαία, αδιάφορη, σχεδόν πληκτική όταν γυρίζω;

Οταν ήμουν νέος, ονειρευόμουν μια Ευρώπη χωρίς σύνορα. Σήμερα ταξιδεύω δεξιά και αριστερά χωρίς να δείχνω το διαβατήριό μου, πληρώνοντας με το ίδιο νόμισμα (ακόμη κι αν προφέρεται παντού με διαφορετικό τρόπο).

Πού στην ευχή πήγε αυτή η συγκίνηση; Εδώ στο Βερολίνο είμαι Γερμανός με όλη μου την καρδιά. Αλλά με το που φτάνουμε στην Αμερική δεν λέμε ότι είμαστε από τη Γερμανία, τη Γαλλία ή από αλλού, αλλά από την Ευρώπη. Για τους Αμερικανούς η Ευρώπη είναι συνώνυμο του πολιτισμού, της ιστορίας, του στιλ και του ευ ζην.

Είναι το μόνο πράγμα που τους κάνει να αισθάνονται περίεργα κατώτεροι. Ακόμη και από την Ασία ή από άλλες γωνιές του κόσμου, η Ευρώπη θεωρείται εστία της ανθρώπινης ιστορίας, της αξιοπρέπειας και ακόμη μία φορά του πολιτισμού. Η Ευρώπη έχει ψυχή. Δεν είναι ούτε η πολιτική της ούτε η οικονομία της. Πάνω από όλα είναι ο πολιτισμός.
Ομως, ανησυχώ. Για τους πολίτες της, όπως και για τον υπόλοιπο κόσμο η Ευρώπη εμφανίζεται πάντα, πρώτα απ' όλα, ως οικονομική δύναμη, με πολιτικά και χρηματιστηριακά όπλα, αλλά ποτέ πολιτιστικά. Η Ευρώπη δεν μάχεται στο πεδίο των συγκινήσεων.

Ποιος, όμως, αγαπά τη χώρα του για την πολιτική ή την οικονομία της; Κανείς!Ζούμε την εποχή της εικόνας. Σήμερα κανένας άλλος τομέας δεν έχει τόση εξουσία από την εικόνα. Βιβλία, εφημερίδες, θέατρο...

Κανείς δεν συναγωνίζεται με την ισχύ της κινούμενης εικόνας του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Γιατί σήμερα στην Ευρώπη, όπως και αλλού, το "πάμε σινεμά" ισοδυναμεί με το "να δούμε μια αμερικανική ταινία"; Διότι οι Αμερικανοί έχουν καταλάβει εδώ και καιρό αυτό που συγκινεί τους ανθρώπους, αυτό που τους κάνει να ονειρεύονται. Και έθεσαν σε εφαρμογή αυτή τη γνώση με ριζοσπαστικό τρόπο. Ολο το "αμερικανικό όνειρο" είναι μια επινόηση του κινηματογράφου που έκανε όλο τον κόσμο να ονειρεύεται.

Δεν θέλω να μειώσω αυτή την ιδέα, αλλά να θέσω ένα ερώτημα: ποιος ονειρεύεται το ευρωπαϊκό όνειρο;Η αλήθεια είναι πως οι μύθοι μας δεν μας ανήκουν πια. Τίποτε δεν σημαδεύει το φαντασιακό της σύγχρονης κοινωνίας τόσο βαθιά και με τόση διάρκεια όσο ο κινηματογράφος. Ομως, δεν έχουμε πια τον έλεγχο, δεν μας ανήκει πια. Οι δικές μας επινοήσεις έχουν φύγει από τα χέρια μας.

Ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος υπάρχει σε καμιά πενηνταριά χώρες, αλλά οι ευρωπαϊκές ταινίες δεν έχουν την ίδια βαρύτητα. Οι εικόνες αυτού του ευρωπαϊκού κινηματογράφου θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να αναγνωριστεί σε αυτόν μια ολόκληρη νέα γενιά.

Θα μπορούσαν να προσδιορίσουν την Ευρώπη με συγκίνηση, με δύναμη. Αυτές οι ταινίες θα μπορούσαν να ήταν ο σταθμός της ευρωπαϊκής σκέψης στον κόσμο, όμως αφήσαμε αυτό το όπλο να μας φύγει μέσα από τα χέρια μας. Χρησιμοποίησα τη λέξη "όπλο" επειδή οι εικόνες είναι τα πιο ισχυρά όπλα του 21ου αιώνα.

Δεν θα υπάρξει "ευρωπαϊκή συνείδηση", δεν θα υπάρξει συγκίνηση γι' αυτή την ήπειρο, μελλοντική ευρωπαϊκή ταυτότητα, πραγματική σχέση όσο δεν καταφέρνουμε να δείξουμε τους δικούς μας μύθους, την Ιστορία μας, τα αισθήματά μας.

Η Ισπανία δεν έχει καλύτερο πρεσβευτή από τον Πέντρο Αλμοδόβαρ, η Βρετανία από τον Κεν Λοτς και η Πολωνία από τον Αντρέι Βάιντα ή τον Ρομάν Πολάνσκι. Αν και έχει πεθάνει εδώ και δεκατρία χρόνια, ο Φεντερίκο Φελίνι ενσαρκώνει πάντα την ιταλική ψυχή. Ιδού τι κάνει ο κινηματογράφος: δημιουργεί και δίνει σχήμα στη δική μας συνείδηση και σε αυτή των άλλων. Δημιουργεί μια ευρωπαϊκή ιδέα, μια ευρωπαϊκή βούληση, αυτή την ευρωπαϊκή "ψυχή" για την οποία μιλά όλος ο κόσμος".

Βιμ Βέντερς

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/04/2007

Περί καταχρήσεων

"Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία."

Ισοκράτης (436 π.Χ-338 π.Χ.)

Η ουσία των πραγμάτων

Πολλοί νομίζουν ότι αυτό που είναι χρησιμότερο στο χρηματιστήριο είναι να έχει κάποιος την όραση του σούπερμαν και με τις ακτίνες Χ να βλέπει τι κρύβουν οι άλλοι κάτω από τα ρούχα τους ή μέσα στο μυαλό τους.

Η στήλη διαφωνεί, όπως άλλωστε και με πολλά από τα τετριμμένα της κοινής μας χρηματιστηριακής και μη λογικής. Κάτω από τα «ρούχα» των άλλων σπάνια θα βρούμε εκπλήξεις. Ενώ μέσα στα μυαλά τους το εξασκημένο μάτι δεν θα δει παρά τα ίδια αρχέτυπα σκέψεις να καθοδηγούν σε παρόμοιες πράξεις που αγωνίζονται να μοιάζουν διαφορετικές.

Ενίοτε το πρόβλημα στις αγορές μοιάζει με το πρόβλημα της μεταδημοκρατίας ή αλλιώς της τηλεοπτικής δημοκρατίας. Οπερ, ένας ο πληθωρισμός ερεθισμάτων πληροφοριών ή δήθεν πληροφοριών που μπερδεύουν, παρά διαφωτίζουν.

Ενίοτε αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι η σούπερ όραση αλλά η μυωπική όραση που σβήνει τις περιττές λεπτομέρειες και βλέπει μόνο τα περιγράμματα της ουσίας.

Η ζωγραφική του Γιάννη Μόραλη είναι μια πολλή καλή άσκηση γι’ αυτό, καθώς αρέσκεται να φωτογραφίζει την αρχετυπική ουσία των θεμάτων της. Στο λογικό μας αυτή η γραφή μοιάζει με το να γράφει κάποιος σε μια επιφάνεια από μέλι. Τα γράμματα κρατάνε τη φόρμα τους για λίγα δευτερόλεπτα και μετά χάνονται στην λεία επιφάνεια. Στο υποσυνείδητο όμως που διαβάζει με άλλο αλφάβητο το μήνυμα έχει καταγραφεί με σινικό μελάνι.

Η αξία μια υπογραφής

Πεκίνο 2007

Ένα από τα παράξενα του Πεκίνου, είναι οι δεκάδες τύποι που σε περιτριγυρίζουν ανά πάσα στιγμή κοιτώντας, όχι εσένα στα μάτια ή τη τσέπη που κρύβει το ενδεχομένως το πορτοφόλι, αλλά το πλαστικό μπουκαλάκι με το νερό που κρατάς στο χέρι.
Μόλις κατεβάσεις και την τελευταία γουλιά με τα χέρια σου κάνουν νόημα, να πάρουν το άδειο πλαστικό σκεύος.
Στις τουριστικές περιοχές ειδικά υπάρχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες τέτοιοι φιαλοσυλλέκτες. Όταν ρώτησα τη ξεναγό προς τι αυτή η ψυχολογική πίεση να στραγγίξουμε γρήγορα το μπουκαλάκι μας, μου απάντησε περιπαικτικά αλλά και κοφτά, είμαστε μια αναπτυσσόμενη χώρα χρειαζόμαστε κάθε γραμμάριο πρώτης ύλης.
Αν και νεότερη εκείνης της εποχής, τη φαντάστηκα στις γραμμές των ερυθροφρουρών του προέδρου Μάο ή και της Χήρας του ακόμη, να ηγείται πυρήνων εκκαθάρισης αντιδραστικών με ζήλο ανάλογο της ασύμμετρης φατσούλας της. Τώρα μοιράζει ιδιόχειρα γραμμένες καρτ-ποστάλ με την διεύθυνση και το e-mail της και την επεξήγηση ότι αναλαμβάνει ξεναγήσεις. Αν συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο σε μερικά χρόνια θα έχει το δικό της τουριστικό γραφείο.

Η τελευταία μέρα της δημοσιογραφικής αποστολής ήταν ελεύθερη. Κάποιοι αποφάσισαν να πάνε στο Σινικό Τείχος, εγώ πάλι προτίμησα ένα αποτίσω φόρο τιμής στην Πλατεία Τιεν-Α- Μεν και το παρακείμενο πορτραίτο του πρόεδρου Μάο. Η Πλατεία εκτείνεται για χιλιόμετρα κατά μήκος, αλλά φύγει κάποιος 300 μέτρα από τα πλάγια βρίσκεται μακριά από το Πεκίνο των μεγάλων λεωφόρων και των ουρανοξυστών. Στενοί δρόμοι, χύμα προϊόντα σε πάγκους και διάχυτη μυρωδιά από υπονόμους. Ανθρωποι, μηχανάκια, ποδήλατα συνωστίζονται σαν πολύβουο μελίσσι σε ώρα εγρήγορσης.. Φύλαγε καλά την τσάντα σου με προειδοποίησαν δυο ντόπιοι που γνώρισα πριν από λίγο στην πλατεία. Μου υποσχέθηκαν ότι θα με πήγαιναν κάπου όπου μπορούσα να απολαύσω μια παραδοσιακή τελετή τσαγιού.

Έχουμε την κινέζικη ιατρική που είναι αρκετών χιλιάδων ετών. Αλλά πριν από αυτή την περίοδο για αρκετές χιλιάδες χρόνια θεραπευόμασταν με την χρήση εκατοντάδων ειδών τσαγιού που διαθέτουμε. Στην τελετή δοκιμάσαμε περί τα 30 διαφορετικά είδη.